Duurzaam interieurontwerp is meer dan alleen het kiezen van milieuvriendelijke materialen. Het draait om een holistische benadering waarbij welzijn, circulariteit en slimme ontwerpstrategieën samenkomen. In deze blog ontdek je 21 duurzaamheidsprincipes, van de R-ladder tot biophilic design, waarmee je elk interieurontwerp toekomstbestendig maakt.

Volledig 100% duurzaam ontwerpen is in de praktijk haast onmogelijk. Er spelen namelijk tal van factoren die bepalen hoe duurzaam een product of materiaal daadwerkelijk is. Elke vorm van duurzaamheid kent z’n eigen voor- en nadelen en varieert sterk in toepasbaarheid, afhankelijk van het type project of opdrachtgever. Denk aan toepassingen in woningen, kantoren, zorginstellingen, scholen en meer.

1 - 10. R-ladder

De R-ladder is een veelgebruikte en herkenbare strategie binnen duurzaamheidsdenken. Het model rangschikt acties op basis van hun impact op grondstofbesparing, van meest wenselijk (Refuse) tot minst (Recover). Hoe hoger een ontwerpmaatregel op de ladder staat, hoe duurzamer het effect.

• Refuse: geen gebruik van nieuwe grondstoffen.
• Reduce: minder gebruik van nieuwe grondstoffen.
• Renew: project herontwerpen met het oog op circulariteit.
• Re-use: het hergebruiken van producten.
• Repair: onderhoud en reparatie.
• Refurbish: projecten of producten opknappen.
• Remanufacture: een tweedehandsproduct opgeknapt.
• Re-purpose: hergebruik van een product met een ander doel.
• Recycle: verwerking en hergebruik van materialen.
• Recover: terugwinnen van energie.

11. Adaptive re-use design – Herbestemmen van bestaande ruimtes

Adaptive re-use draait om het transformeren van bestaande gebouwen of ruimtes voor een nieuw gebruik, zonder grootschalige sloop. Dit bespaart niet alleen materialen, maar behoudt ook cultureel erfgoed. Ideaal voor stedelijke projecten, scholen en multifunctionele publieke ruimtes.

12. Biobased

Biobased materialen zijn afkomstig van hernieuwbare biologische bronnen zoals hennep, bamboe of kurk. Ze zijn vaak biologisch afbreekbaar en hebben een lage milieu-impact. Ideaal voor kinderdagverblijven, woningen en ecologische bouwprojecten.

13. Biomimicry – Leren van de natuur

Biomimicry is een innovatief ontwerpprincipe waarbij natuurlijke systemen als inspiratiebron dienen. Voorbeelden zijn ventilatie geïnspireerd op termietenheuvels of lichtstructuren zoals bij een lotusblad. Met name toegepast in high-end architectuur en innovatieve kantoorconcepten.

14. Biophilic Design – Verbinding met de natuur

Biophilic Design streeft naar het versterken van de connectie tussen mens en natuur door gebruik van daglicht, planten, natuurlijke vormen en materialen. Het verhoogt welzijn, productiviteit en herstel. Perfect voor zorgcentra, scholen en kantoren.

15. Cradle-to-Cradle

Cradle-to-Cradle (C2C) streeft naar een gesloten kringloopsysteem waarbij afval niet bestaat. Elk materiaal moet volledig recyclebaar of biologisch afbreekbaar zijn. Een holistische visie, vooral toegepast in overheidsgebouwen, duurzame kantoorprojecten en innovatieve scholen.

16. Design for disassembly – Ontwerpen voor demontage

Design for disassembly betekent dat een interieur zó ontworpen wordt dat onderdelen eenvoudig los te halen en opnieuw te gebruiken zijn. Schroefverbindingen i.p.v. lijm of kliksystemen i.p.v. lassen zijn hier voorbeelden van. Zeer nuttig in modulaire kantoren, tijdelijke installaties en circulaire bouwprojecten.

17. Ecodesign– Milieubewust ontwerpen

Ecodesign focust op het minimaliseren van milieubelasting tijdens de hele levenscyclus van een product. Dit omvat materiaalkeuze, productie, gebruik en afdanking. Goed toepasbaar in elk project dat gericht is op certificeringen zoals BREEAM of WELL.

18. Gezondheid en Welzijn (Human-centered design for wellbeing)

Dit ontwerpprincipe plaatst de mens centraal in het ontwerpproces, met nadruk op fysiek, mentaal en sociaal welzijn. Denk aan ergonomisch meubilair, goede akoestiek, optimale luchtkwaliteit en natuurlijke verlichting. Bij uitstek geschikt voor zorginstellingen, scholen en kantoren waar gezondheid en prestatie centraal staan.

19. Inclusief ontwerp – Universal design

Inclusief ontwerp houdt rekening met toegankelijkheid voor iedereen, ongeacht leeftijd, fysieke mogelijkheden of achtergrond. Denk aan drempelloze ingangen, contrasterende kleuren en ergonomie voor iedereen. Essentieel in zorginstellingen, scholen, openbare gebouwen en woningen.

20. Modulair ontwerp – Flexibele interieurs

Modulair ontwerp maakt gebruik van standaardcomponenten die gemakkelijk te vervangen, herschikken of uitbreiden zijn. Dit verlengt de levensduur van een interieur en maakt het aanpasbaar aan veranderende behoeften. Bijzonder effectief in kantoren, onderwijsinstellingen en co-working spaces.

21. Regeneratief ontwerp – Positieve impact creëren

Regeneratief ontwerp gaat verder dan duurzaamheid: het doel is om een positieve ecologische en sociale impact te creëren. Denk aan interieurs die CO2 opnemen of biodiversiteit bevorderen. Vooral relevant in innovatieve architectuur, groene gebouwen en toekomstgerichte zorginstellingen.

Conclusie

Duurzaam interieurontwerp is veelzijdig, gelaagd en afhankelijk van de context. Door bewust gebruik te maken van verschillende ontwerpprincipes, kun je per project een afgewogen en toekomstbestendige keuze maken.

Bronnenlijst

• Ellen MacArthur Foundation – Circular Design
• RVO Nederland – Circulaire Economie
• Dutch Green Building Council – BREEAM
• Cradle to Cradle Products Innovation Institute
• Biophilic Design: The Theory, Science and Practice of Bringing Buildings to Life
• WELL Building Standard – International WELL Building Institute
• The Biomimicry Institute – www.biomimicry.org
• International Living Future Institute – Regenerative Design
• UN Environment Programme – Sustainable Building Guidelines
• Cirkelstad – Platform voor circulaire bouw
• Ellen MacArthur Foundation – Circular Design
• RVO Nederland – Circulaire Economie
• Dutch Green Building Council – BREEAM
• Cradle to Cradle Products Innovation Institute
• Biophilic Design: The Theory, Science and Practice of Bringing Buildings to Life
• WELL Building Standard – International WELL Building Institute